An Husor Bughes

Yn brin iawn dwi'n ysgrifennu barddoniaeth yn Gymraeg, dim fel mod i ddim am ddefnyddio iaith y nefoedd at y diben hwn, ond fel arfer dwi'n ysgrifennu yn yr iaith sy'n dod ata i yn y funud o ysbrydoliaeth. A dyna ddigwyddodd efo'r gerdd hon a ysgrifennes i yn dilyn digwyddiad ym Malchder Cymru y llynedd. Dwi bob amser yn ffeindio ysgrifennu fel hyn yn haws pan fo'n seiliedig ar y byd go iawn...   Nyns yw pur venowgh y skrifav bardhonieth yn Kembrek, nyns yw nag eus hwans dhymm devnydhya'n yeth yn ow skrifa, mes dell yw usys y skrifav y'n yeth a dheu dhymm y'n pols awen. Henn a hwarva gen an bardhonek ma a skrifis wosa hwarvos yn Gool Gooth Kembra warlena. Yth yw pub prys esya, y'm brys vy, dhe skrifa a-dro dhe draow an par ma pan vons selyes war an bys gwir...  Clic Clac Pwy wyt ti Sy'n cerdded tuag ataf Mewn gwisg dwt a du A sodlau fyny i dy ben-gliniau? Mae ein llygaid yn hanner-gwrdd Ymhlith gwichian Esgidiau plastig ar deils glan A dychlamu b...

Treweythyow y hevel pubtra dhe dhos dhis dhe'n keth pols: gwask y'n ober; ordena taklennow personel; kedrynna gen tus y'th bewnans; ha moy. Yth yw kepar ha bos an bys ow fistenna ryb dha denewen ha tejy ow kelli dha le y'n ollvys. Res yw perthi kov nag esos yn drama efanvos ha dhe gemeres pub tra yn y dro.  Sometimes everything seems to come at the same time: stress at work; organising your personal life; quarrels with people in your life; and more. It's like the world is rushing by as you lose your place in the universe. You have to remember that you aren't in a sci-fi drama and to take every thing in its turn. Krash dhe Snelder Warp 2 Ny welson ni ha hwi ow tos Heb son, po gik, po mik Yn gwagva dhiben efanvos Ny glowson agas skrij Ow kleudhya kowfordhow y'n vayl Yn-dann arenep termyn Le may hwer oll onpossybyl Ow kestava hag omwovyn Dhe dhiwweyth snelder golow 'feu Ow tava skeusow yowynk Tarosvanow an spys a dheu yth eson on ni a-lemmyn A Crash at Warp...

 My a skrifas geryow finek an bardhonek ma nans yw teyr bledhen, ha hevlena my a vynnas y worfenna avel darn kowel. I wrote the last few lines of this poem three years ago, and this year I wanted to finish off the whole piece. Nos Galan An jydh re hedhis unn weyth finek rag pols ynter anal ha koskik, Pan dhiwwynk dewlagas skwithys  ow mires orth hunros hwansus, Y hwilons styr nowyth an dordro ow mones yn sowdhan kammdro. Yma dhedha seghyer ankveys, possa gen pub dydh tremenys. Pystyon a vynn kastya'n Kalan yn-mysk glyttrans an owr honan. Korf gwiskys an diwettha our Na fors an mall po naghans pur . An bys a lagatt orth y vejeth Ha gwaytyans an steronydhieth Rag an howl a sedh orth diwedh jorna,  ha bledhen nowyth a sav y'n bora... New Year's Eve The day has stopped one final time for a moment between breath and sleep, When tired eyes blink looking at a chanced dream, The search new meaning in the Earth's turn Veering off as they go. They carry with them forgotten baggag...

Pan esov vy tamm anlowen, da yw genev kerdhes y'n nos ha mires orth an ster. Yth yw omglowans da dhe brederi braster traow ha kavos neb skeul a-dro dhe'm amovyansow. An bardhonek ma a dhastewynn styrya ow honan, an bys, an ollvys ha liwyow an nos. When I'm a little out of sorts, I like to walk at night and look at the stars. It's good to consider things and get some perspective of my emotions. This poem reflects considering myself, the world, the universe and the night's colours.      Moredhdra Yth esov vy omma Y'n liwyow troyllus A wer' ha purpur Galeksi koth A dreyl yn turus Yn y vewnans Po yn y dhiwedh ancertan My a neuvell Lowen a aswonder A liv ahanav Ha gwruthyl system ster Nowyth Ragov   Melancholia Here I am In the twisting colours Of green and purple An old galaxy That turns perpetually In its life Or in its uncertain end I float Content of the knowingness That surges from me And creates a star system Anew For me  

Nyns esov certan a pe gorfennys an bardhonek ma, mes onan a skrifis nans yw nebes misyow yw orth styrya omglowansow a dhistyryans, yn arbennek orth assaya omwellhe.  I'm not sure if this poem is finished or not, but I wrote it a few months ago reflecting on feelings of insignificance, especially when trying to improve.  Dassettya gorheryow lagas gans plastervordh Ny allav gweles Der an golow garow A wra bothel y'm besyon  Ha my owth assaya anweles  Pub tra y hunrosis vy anodho Ha my owth assaya andhyski Pub dyskans a gemeris byth Ha my owth assaya kemeres delergh  Pub anal a wastis vy Orth assaya gwellhe ow honan Dhe vos par a hwansow tus erel  Ha ponya pell dhe dhownderow  Dewlagas na dhege namoy Replacing eyelids with plasterboard     I can't see Through the harsh light That's blistering my vision As I try to unsee Everything I've been dreaming of As I try to unlearn  Every lesson I ever took  As I try to take back  Every bre...

Nans yw lies bledhen, my a glowas drolla gans mamm koweth a-dro dhe husores bughes leel yn arenebedh Lyskerrys. Hy hanow o Mrs Harris ha, herwydh an drolla, hi o mamm dhe werther bondennow aswonys yn ta y'n dre (an hanow yw klou). Y'n drolla, an tiek a vynnsa pellgowsel gans Mrs Harris ha hi a vynnsa gwellhe bughes jest dre wodhvos yn py ke mayth esens. An drolla ma yw onan an mogha kerys genev ha my a gar an tybyans a dhyski husa bughes - mes ny drovis vy kors hwath. Yn neb kas, a-is yma bardhonek a skrifis a solempen Mrs Harris ha'n pystri a husa bughes - a pe po gwir po  fals, yth yw hwath drolla hweg. A few years ago, I hear a story from a friend's mum about a local cattle charmer in the Liskeard area. Her name was Mrs Harris and, according to the story, she was the mother of a local tyre salesman in the town (there's a clue in the name). In the story, the farmer would phone Mrs Harris and she would heal the cows just by knowing in which field there were. This i...

Nans yw spys kott yth esen vy owth omglowes nebes isel ha my a skrifas an bardhonek ma orth ordena ow thybyansow. Yth esen vy ow styrya fatel vynnsen vy y dreylya dhe Sowsnek ha gweles an lies styr usi ynno avel y tiskwedhav vy a-is.  A short while ago I wasn't feeling great and I wrote this poem whilst organising my thoughts. I was considering how to translate it into English and saw the many meanings as I've laid out below.   Our koll Pub omglowans usi A'm lenwa genes Awos ty dhe vos Ahanav vy Y'n decken Wosa oos a gerensa An our koll Yw an hirra Hag eev dibenn Hour of loss Every feeling there is Fills me with you Because you are/were/go/went Of/from me In the moment After an age of love The (lost) hour (of loss) Is the longer/longest And it's endless  

Pan vydhav teg Ow gwen a wra tenna Dha wolok dhe'm lagas Pan vydhav teg; Ow skeus a wra gul Dhe'th kolon betya Pan vydhav teg; Agan enevow a wra Omjunya yn dons Pan vydhav teg; Agan korfow a wra Hanasa war-barth Pan vydhav teg; Ow thorr vy a wra Krodhvolas yn trist Pan vydhav teg; Ow shap a wra kulhe Ha bos tanow Pan vydhav teg; Ow dewlagas a wra Kria dowrow yeyn Pan vydhav teg; My a vydh unnik Ha digoweth hwath Pan vydhav teg; Bewnans a vydh perfydh wor'tiwedh Pan vydhav teg.

Ha hedhyw Howldro an Hav, ottomma rekordyans nowyth a onan a'm bardhonegow "Kotta Nos, Hirra Dydh" a-dro dhe fyllel hunya pan vo mar gott an nos. As it's the Summer Solstice today, here is a new recording of one of my poems "Kotta Nos, Hirra Dydh" about failing to sleep when the night is so short.

Ow skath vian a lesk pan av dhe dhowr Angompes war donnow hebask an lynn Yn-dann howlsplann an dohajydh owr Ottomma dalleth an oberen. An roos a synsav a-ugh dhe'm penn Ow lagatta yn-bann, orth an howlsedhes. Ow kortos yth esov an kensa steren Ha'n hwans a wrav wosa hy gweles. Mes moy es henna usi y'm brys Ny vynnav vy gasa an pols dhe vones Y witha bys vykken, an gwella prys, Ha gul dhodho bos rann a'm bones. Y mirav, ow kortos, ow dewdhorn strooth, An dyjyn kann a dheu, mes p'eur yw an govyn. Pan y’n gwelir res yw movya yn tooth, Ha'y gavos genev a-dhyworth an ebron. Gwyns skentel a hweth yn tistowgh hag owth aswon ow thowl y kelow kommol A dheu yn tidro hag an glaw a wra plowgh Hag arenep an dowr ow lemmel. An niwl a sedh hag an roos a godh ow fyllel y amkan a neuvell a-ugh. Ha govyn a wrav a-dhyworth ple teuth? An kloud a worher an logh. Lies nosweyth omma re beu an keth ow tira gans baskettys disawgh. Byttegyns y'm kolon y klowav meth gans tybyansow ow ...

Pyth yw tewalla, an nos po an brys? An dhew mar vras 'vel y gila. Onan a'gan jun dhe'n ollvys a-ugh Hag an aral a bys dh'agan downderow Anwelys, anglowys, 'mes a avel. Tybyansow ster, tollow du an enev liwyow planetys a-berth ynnyn. Tus hag efanvos omgellys war-barth Ow rosya'n tiveder dre dermyn. Denvyth a gonvedh an vreder ma Mes wosa howlsedhes onan yns.

Tewedh gwynn a dheu yn nes, Tomm ha brav y mov war-tu ha'n west. Lughes dall na welir hwath, An ebron daw glas a wor y geth. Howlsplann duryadow a wort, Mes ha'n storm ow tos yma'n jydh kott. Y kreg an loor, sav heb ger, Dres an wlaskor oll y hwel, y mir.  Tewedh gwynn a dreyl yn glas, Dhe benn dydh hir y teu an nos.

Diwedh mis Meurth y kevis an chons a gowsel gans Gwenno Saunders yn-kever hy flasen nowyth  Le Kov  ha's bewnans gans an yeth Kernowek. Y hyllir goslowes orth an keswel a rekordyas ryb fordh, diwotti ha'n mor yn Aberystwyth a-woles. ___ At the end of March I had the chance to speak with Gwenno Saunders about her new album Le Kov  and her life with the Cornish language. You can listen to the interview, which was recorded in Aberystwyth, below. A-woles: Gwydhyow ilow Eus Keus  a-dhyworth Le Kov gans Gwenno. Below: Music video of Eus Keus  from Le Kov  by Gwenno.