Skip to main content

Posts

Showing posts with the label mines

Etymology/Etymologieth: Nyns eson yn-dann an Nor namoy

Post diwyethek, Sowsnek a-woles/Bilingual post, English Below . _______ Ytho, my re welas na bostis vy yn-kever etymologieth geryow balweyth a-dhia termyn hir. Awos hemma, my re dhewisas aga spammya unweyth arta gans istori didhevnydh geryow na wrussowgh hwi godhvos na vynnsowgh godhvos y'ga hever! Jynnji Shafta Jope dhe Val Karn Soth. Avel y lever an titel, nyns yw thema geryow an post ma an balyow aga honan, mes pandr'a hwer war warenep an Nor. Ytho, gesewgh ni dhe viajya a-dro dhe'n leuryow-gwiska ha dyski neppyth nowyth (po koth, avel yth yw)! Mar tothyewgh dhe Gernow, unn pyth a welsewgh yn lies tyller yw jynnjiow. An re ma yw an byldyansow le may feu jynnow an bal trigys yndha. Gwrys yw an ger ma a jynn ha chi. Y teu jynn  dhyworth an ger Anglo-Normanek engine , martesen dre'n Sowsnek, a dhisplegyas a-dhyworth an Frynkek Koth engine . Hemm a styryas 'sleyneth', 'konnykter' po 'jynn bell' - awos bos an re na mar junyes! An k...

Kravlostow (Knockers)

In Cornish Only, use the links below to learn more about Knockers in English. Kravlostow,   Knouckyers  po Knockers  (yn Sowsnek) yw eghen a dus byghan usi trigys yn-dann an dor yn balyow Kernow. Leverys yw gans nebes pobel aga bos spyrysyon Edhewon esa danvenys dhe oberi y'n blayow sten avel kethyon gans an Romanyon ha ny'ga klowir owth oberi war dhydhyow Sadorn po golyow Edhowek erel. Trovyes yw an Kravlostow awos aga hana ha'ga bonkya. Tus bal a dyb bos an sonow ma arwodh a jons da awos wosa i dhe vos klowys, trovyes yw beghow a voon da. Mars yw golow splann gwelys war nivelyow koth an bal, certan yw y fydh moon da trovyes ena ynwedh. Pur hager yw Kravlostow, avel Spyryjyon , hag i a yll bos pur fell, mar nyns ymons dyghtyes yn ta. Hengov yw rag tus bal dhe ri kresten aga hwiogennow dhe'n gravlostow. Hogen hwibana a yll aga divlasa! Yma drolla yn-kever den henwys Tom Trevorrow a leveris dhe'n gravlostow hag ev owth aga klowes: "bedhewgh tawel ha ...

Etymology/Etymologieth: Why are we still underground!?

Post diwyethek, Sowsnek a-woles/Bilingual post, English below. Post diwyethek, Sowsnek a-woles/Bilingual post, English Below . _______ Mar hwi re redyas an dhew bost etymologieth diwettha, hwi a wor y karav geryow balweyth dhe'n pols ma, ha nyns yw an post ma dyffrans dhedha, drog yw genev - mar ny redsowgh an postow diwettha, mirewgh war an dhew gevren ma:  Post Onan Post Dew Ytho, hedhyw y fynnav kowsel yn-kever geryow Kernowek re beu asvebys dhe'n Sowsnek meur ras dhe'n diwysyans balweyth. Ny yllis vy trovya etymologieth oll an re ma, dell mar kyllowgh offra nebes gweres dhe leunhe'n bolghow, gesewgh kampol a-woles. Hwel Jenkin dhe Venyon (Awtour). Lemmyn, gwryllyn dalleth gans ger komparek dhe valweyth yn Kernow ha Dewnens Soth, hwel . Nyns yw gwreydh an ger ma pur gler, mes yma nebes keslinegow Kembrek dhodho:  chwil  (hwilas),  chwêl / chwŷl  (hwel, avel yn dom hwel po hwel dro). An geryow Proto-Keltek usi ogas dhe'n geryow ma yw...

Bilingual/Diwyethek: Mappys, an Howldrevel ha'n Yeth Kernowek.

Post diwyethek, Sowsnek a-woles/Bilingual post, English below. Na wovynnewgh orthiv prag, awos ny wonn, mes seythen ma, my re beu ow mires orth nebes mappys koth a arenebedh Bre Garn yn Kernow Est (keffrys aswonnys avel ow thre, keffrys aswonnys avel an gwella rann a Gernow awos nag ov ragvreusek). Ytho, yma'n mappys a drovis yn Pluwbeder Soth (Pluw Lanngenhorn y'n jydh hedhyw) ha Pluwgler. My a'ga brashas rag diskwedhes an arenebedhow yn-dann hwithrans. Ytho, gesewgh ni dhe dhalleth gans Pluwgler ha'n Nans Govervargh. A-dhyworth an Lyverva Vretennek. Yn kensa, drog yw genev, mes y fydh res dhewgh skwyntya tamm awos kwalita an mappa. Y hyllir gweles bos Sen Kler treveglos yn 1808 ha bos an eglos ha'y gorflan kres a vewnans leel. Bagas byghan a jiow a yll bos gwelys dhe Helghdir (Venland) ha Krowsverr (Short Cross), an dhew ma a bes dhe vos y'n jydh hedhyw, ha Trenans (Trenant) a grysav y vos bargen tir hedhyw, mes ev re gollas y hanow gwreydhek. B...

Etymology/Etymologieth: What lies beneath

Post diwyethek, Sowsnek a-woles/Bilingual post, English below. _______ Park Ertach Komm Rhondda myttin ma. Avel hwi a wor po na, pur dha yw genev hendhyskonieth dhiwysyansek, yn arbennik balyow ha mengleudhyow - my a adhvesas yn arenebedh Goon Brenn est, ytho eksplorya remenans an balyow koth ha dyski y'ga hever re beu darn meur a'm bewnans rag bledhynnyow. Myttin ma, ha my ow tiwrosa, my a bassays lower a dylleryow koth an Gwelyow-Glow Kembra Dyghow, ow komprehendya Nantgarw, Ferndale ha'n Lowva Lewis Merthyr (keffrys aswonnys avel: Park Ertach Komm Rhondda). Hemm, yn kesober a'm les diwettha y'n diwysyans glow, a wrug dhymm tybi a-dro dhe valweyth ha'n erva Geltek a wra mos ganso. Na esewgh ni dhe ankevi: Yma Kernow a-woles pub toll y'n dor y'n bys!  Jynnjiow koth dhe Venyon Ytho, awos bos agan le usadow yndha, y hwrav dalleth gans agan ger:  bal . Hemm a dheu a-dhyworth an ger Proto-Keltek  *kʷaleti  ow styrya palas . Y hwelir an ge...

Arenebedh Balweyth Bal Karn Est

Yn termyn eus passyes, yn hav 2016, my eth dhe'n remenans Bal Karn Est. Ottomma nebes skeusennow ha kedhlow yn y gever. A-dro dhe'n bal Trigys yw Bal Karn Est dhe Gornel Tokenbury yntra Bal Kesunyes Glasgow Bre Garn ha  Bal Karn Soth  - an bal a shapyas istori ha drolla Bal Karn Est. Nyns yw pell dhe-ves a Bennsilva ha'n Tavern Tor Hwel (Wheal Tor Inn) a vir dros an bal a-dhyworth Bre Garn. An bal veu ygerys yn 1840 wosa begh meur Bre Garn veu trovyes dhe Garn Soth, mes ny veu monow trovyes ha forsakyes veu an sett yn 1844. Yn 1851 komani aral a assayas hwilas rag monow y'n sett hag yn 1860 askorrans veu dalathys y'n bal. An bal a oberas dew vagas a veghow Begh Margh (po Begh an North) ha Begh Seccombe a veu oberys dhyworth Shafta Seccombe. Oberys veu beghow an north dhyworth shaftys Jynn North, Wella ha Hyns-troos. Beghow an soth o Fawcett, Caunter, Nowyth, Flogh ha Flogh an Soth. Askorrans a dhrehedhas y dopp yn 1864 gans 5,933 tonnas a voon kober gans...

Arenebedh Balweyth Nans Margh

Ow mires delergh a-dro dhe pedwar vis, my eth ow kerdhes war an woon gans an ki rag eksplorya remenans an Bal Nans Margh. _______ Tamm a gedhlow Herwydh an lyver History and Progress of Mining in the Liskeard and Caradon District  a 1863, bal kottha an ranndir yw an bal ma dres lyckod, ev veu oberys rag an kensa tro "nans yw nebes 35 bledhen" - hemma a styr yth ygeris ev yn 1827 po 1828. Yn anfeusik nyns eus nebes kedhlow yn-kever downder an bal ma, mes ni a wor yth eth ev a-dro dhe 700 gorhys dhe'n est a Resdhown West ( West Rosedown ) hag o 300 gorhys ledan a north dhe soth. Yth esa assays dhe eyl-ygeri an hwelyow omma y'n 1970ow hag y hyllir gweles nebes remenantow a'n eyl-oberans ma y'n nans (mes ny yllis vy aga throvya yn-mysk oll an reden!) My re glowas war an 'gwinbren grappa' bos chons a'n bal ma owth eyl-ygeri (arta) y'n termyn (hir) a dheu, mes ny yllav kofhe an le a drovis an kedhlow ma, ytho nyns yns lower a dhevnydh dhyn lemmyn...