Skip to main content

An kethsam drolla koth...

Hedhyw my a vynn skrifa yn-kever yeth nag yw Kernowek! 😨 
An Isalmaynek (Dhyworth Planet-Wissen.de)


Yth esen vy ow peuri Facebook ha my a welas erthygel dhyworth an Schleswig-Holsteiner Zeitung (paper nowodhow Almaynek) yn-kever arghasans rag an Isalmaynek (henn yw Plattdeutsch/Low German na Iseldiryek). 

Yn kensa, nebes kettesten. Yeth jermanek usi kowsys yw Almayn North yw Isalmaynek a long dhe'n skorren west-jermanek, gans Almaynek, Iseldiryek, an yethow Frisek ha Sowsnek. Yma 10 milvil Isalmaynegor a wor kowsel nebes a'n yeth hag ynter unn ha diw vilvil Isalmaynegor a'n kows avel mammyeth. Avel yethow minoryta Breten, yth yw an Isalmaynek gwithys gans an Chartour Europek rag Yethow Ranndiryel po Bian yn Almayn kepar ha'n yethow Frisek ha'm yethow Sorbek. 

Avel yn Kernow, Kembra, Wordhen, h.e. skoodhyes yw an Islamaynek gans an governans dre'n statys keffrysek a Schleswig-Holstein, Niedersachsen, Hamburg ha Bremen. Rag lies bledhen an statys ma re beu ow ri 271,000€ rag kavos an Institut für niederdeutsche Sprache (INS) (Fondyans an Yeth Isalmaynek). Rag 40 bledhen an INS re beu ow skoodhya'n yeth yn Almayn North hag y skoodh adhyskans y'n hag a-dro dhe'n yeth, keffrys ha media ha lien Isalmaynek. Yth yw an INS kepar ha Sodhva an Yeth Kernewek. Trigys yw yn Bremen, an cita-stat a ro 80,000€ pub bledhen. Yn aray diyskynnus an statys erel a ro mona dhe'n fondyans: Niedersachsen 117,000€; Schleswig-Holstein 42,000€; ha Hamburg 32,000€. 
Lyvrow yw treylyes dhe Isalmaynek kepar
ha dhe Gernowek.

Yn mis Gortheren 2016, y feu leverys na via'n statys owth arghasa an INS y'n keth fordh avel i re bia ow kul. I a leveris nag esa possybyltas awedhyans luck dhe'n INS, yn arbennek awos tyller an fondyans. Yn le hemma, an statys re gussulyas gul pennplas an yeth (Länderzentrum) a wra skoodhya'n yeth yn pub stat. Mes, nyns o hwath sur yn mis Gwynngala hevlena (2017) ple fia an pennplas nowyth ma po pandr'a wrussa va yn tyffrans dhe'n INS. Herwydh kowser governans Almayn, y talvia'n pennplas profya dewisyow gwell rag pub stat le mayth yw kowsys an yeth, yn le an re na usi trigys yn north-west an wlas yn-unnik drefenn an yeth dhe vos presens yn pub stat yn Almayn North ha na'n statys re bia ow profya'n arghasans rag an INS yn-unnik.

Mes nyns yw an argyans ma yn-kever kesweyth yn-unnik. Yma res perthi kov bos lyverva veur a'n yeth seulabrys y'n fondyans yn Bremen usi aswonnys gans peub a gows an yeth. An INS a dreyl hag a skrif drollow y'n yeth rag dyskadoryon hag Isalmaynegoryon ha'ga dyllo yn bledhennek. Nebes tus a breder y fydh an ober oll ma kellys mar movir po degir an INS.

Awos gwaskedh skodhyoryon an Isalmaynek hag Isalmaynegoryon aga honan ha fowt a dowlen nowyth dhe'n pols, an statys a agrias arghasa'n yeth bys dhe 31ves mis Kevardhu 2017 owth ystynna'n arghans dres unn vledhen. Mes yma'n vledhen na ow tos dhe's penn lemmyn...

An INS yn Bremen (Dhyworth kreiszeitung.de)
Ytho, pandr'a hwer lemmyn? Yw an pennplas nowyth parys? Nag yw. Herwydh SHZ.de, nyns eus oberoryon po tylleryow parys rag nessa kamm an regdres nowyth ma. Y styr hemm onan a dhew byth: po y fydh an INS skoodhyes rag bledhen aral, ow pewa bledhen dhe vledhen ow kregi war dewisyow an statys a'n skoodh, po y fydh deges an INS ha ny vydh travyth dhe gemerys y le, ow ri an yeth y'n keth le avel an Kernowek nans yw bledhen ha hanter pan veu arghasans an yeth kemerys dhe-ves gans an governans yn Westminster. Ev re bia profyes bos an INS an ennplas nowyth, mes nyns yw hemm towlen certan mann.

Y fynn an INS pesya y ober yn Bremen ha kowser re leveris aga bos ow kowsel gans fondyansow arghansek nowyth yn-kever arghasans, mes an INS yw keffrys parys dhe oberi a-berth y'n dowlen nowyth mar pia henn possybyl.

Avel y hwelir y'm postyans a-ugh, nyns yw yethow minoryta erel Europa yn tyller diogel y'n jydh hedhyw hag awos y fynn governansow erbysi mona, yma'n yethow lyha ow kodhevel. My a wayt y fydh nowodhow da rag an INS ha'n Isalmaynek y'n vledhen nowyth ha my a wra agas nowedhi mar klowav neppyth yn mis Genver.

Kevrennow ha Kedhlow

Yn Kernowek:

Yn Sowsnek:
Yn Almaynek:
Labels:

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

MiSkriBa 2024 - 11 / 04 - Dy' Yow

Rag  #MiSkriBa  11 yma res skrifa bardhonek unlinen. For   #NaPoWriMo  11 we have to write a monostich, a one line poem. Dy' Yow An petal finek re godhas a'n lester flourys, ow koska yn hwell agesov. Thursday The final petal has fallen from the vase, sleeping better than I.
Post a Comment
Read more

MiSkriBa 2024 - 14 / 04 - Luck

 Rag #MiSkriBa 14, res yw skrifa bardhonek a dheg linen po moy a dhalleth gen an keth ger. Awen an darn ma yw an levow bian a er y'm penn ha my owth assaya bos person gwir... For #NaPoWriMo 14, we have been asked to write a poem of ten or more lines beginning with the same word. The inspiration for this poem are the little voices that babble in my head as I'm trying to be a real human... Luck Mar kalsen vy, yth evsen vy ow 'nafas yr heb y ankevi'n yeyn ha'y drefya dhe'n new. Mar kalsen vy, y fynnsen gorra'n golgh yn-mes kyns an glaw dhe dhos ha dampnya'n hav. Mar kalsen vy, y hworfennsen oll a'n ober chi dhe hebaskhe ow brys a bub preder. Mar kalsen vy, y kavsen hansel yagh dhe nerthe ow horf gen dader bara glas koth. Mar kalsen vy, y hylsen ponya pub dydh dhe-ves a dhelitys bewnans ha mos ha bos Adnois gay. Mar halsen vy, yth omglowsen yn ta despit dhe'n reden klappya a grav orth ow dewlin. Mar kalsen vy, y kowssen yn tiskwith dhe stoppya ow t...
1 comment
Read more

MiSkriBa 2024 - 09 / 04 - Od an Drogenter usi y'm Bonden (arta)

#MiSkriBa chaptra naw, hag ynno yma res a skrifa od a solempen tra bubdydhyek yn gis Pablo Neruda. Selyes yw ow bardhonek war hwarvos gwir a'n diwettha seythen...  #NaPoWriMo chapter nine, in which we must write your own ode celebrating an everyday object in the style of Pablo Neruda. My poem comes from a real event from last week... Od an Drogenter usi y'm Bonden (arta) Krev os, y hwonn, ha konnyk, konnykka agesov awos ni dhe vetya unweyth arta. Pryv horn os, a gram a vostedhes amal an fordh, kellys a'th tre byttele hwath omma, ow tollhe dhe wedhyn. Ankor prenn ha kestevyn hag estyllennow, ankor vy, usi lemmyn spernen y'm paw. Ha nyns eus logosen dhe'm sawya. Res yw dhymm dha fetha awos dha vos rath, a gni war ow sens. Mes ty a'm herdh rag mayth eneppiv ow own ha tevi dhe vos ow gwella honan yn park-kerri karrji diskont orth dha vosa gen arghans bysyel. Mar grev avellos mar wocki avellov y hwonn dha vos konnyk hag y'th hwelvydhav unweyth arta. Ode to the Sc...
2 comments
Read more